Müasir dövrdə xarici dillərin öyrənilməsinin əhəmiyyəti danılmazdır. Demək olar ki, hər birimiz ömrümüzün müxtəlif dövrlərində ikinci bir dil öyrənmə prosesi ilə üz-üzə qalmışıq. İnsanlar ikinci dili müxtəlif məqsədlər üçün öyrənsələr də, bir çoxlarımızın hədəfi ikinci dili o dilin daşıyıcısı kimi danışa bilməkdir. Bəs buna hansı dərəcədə müvəffəq olmaq olar? Bir insan ikinci dili öz ana […]
Salih Özçubukçu ilə Müsahibə
Salih Özçubukçu Türkiyənin Gaziantep şəhərində anadan olub. İzmir Yamanlar Kollecində orta təhsilini alıb. 1995, 1996 və 1997-ci illərdə Beynəlxalq Kimya Olimpiadalarında iştirak etmiş və ardıcıl olaraq bürünc, gümüş və qızıl medallar qazanıb. Orta Doğu Teknik Universiteti (ODTÜ), Kimya Bölümünün həm bakalavr, həm də magistratura pillələrini bitirdikdən sonra, Aachen Universitetində Kimya üzrə doktorantura təhsilini tamamlayıb. İspaniyada, […]
Şüur və Onun Təkamülü
| Tural Ələkbərli, M.D. | İnsanın özünə, yaşayışına, ətrafına, digər şəxslərə, bir bütün olaraq içində yaşadığı dünya ilə bağlı fərqindəliyi, yaşanan təcrübələrdən yaranan özünün fərqində olma (ing. self-consciousness) hissinə qısaca şüur demək mümkündür. İnsan davranışlarının təməli şüur ilə birbaşa bağlıdır. Amma onu da qeyd etmək lazımdır ki, insan davranışlarının hamısını şüur idarə etmir, burada psixoanalizin […]
İki Dillilik
Bu yazıda dilçilik elmində ciddi müzakirələrə və fikir ayrılıqlarına səbəb olan iki dillilik haqqında müxtəlif mənbələrə qısa şəkildə nəzər saldıqdan və onlar arasındakı fərqlilikləri diqqətə çatdırdıqdan sonra həqiqi iki dilliliyin mövcudluğunun mümkünlüyünü müzakirə edəcəyik. Həqiqi iki dillilik mümkünlüyü barəsində elmi ədəbiyyatda iki fərqli qütb olsa da, bu yazıda, məsələ barəsində şəxsi qənaətimi əsas alaraq bu […]
Empirik Elmin Açarı: Təcrübələrin Ərsəyə Gətirilməsi
Daha əvvəllər elm adamlarına qaranlıq qalan məqamlara aydınlıq gətirdikləri ücün, təcrübələrin müasir elmin əvəzolunmaz bir parçası olması danılmaz bir faktdır. Bütün elm tarixi boyunca, daim aktual qalan məsələlərdən biri də təcrübələrin aparılması üçün doğru model sistemlərin seçilməsi olmuşdur. Müxtəlif səbəblərdən — məsələn, izolə edilib becərilmiş hüceyrə kulturalarından daha mürəkkəb olduqlarından, insan xəstəliklərini daha yaxşı təqlid […]
Voyager: Yüz İllər Sonra Danışılacaq Əfsanə
Astronom, kosmoloq, astrofizik, astrobioloq Carl Sagan, elmə olan töhfələrindən daha çox elmin populyarlaşmasında gördüyü işləri ilə tanınır. Günəş sisteminin sərhədlərindən kənara çıxmağı bacaran məşhur Voyager 1&2 zondlarının üzərinə quraşdırılmış Qızıl Səsyazma (Golden Record) da məhz Saganın fikri idi. Bu yazıda NASA-nın Reaktiv Ötürmə Laboratoriyasının (Jet Propulsion Laboratory) arxivlərinə Voyager haqqında öyrənmək üçün nəzər salacağıq. Başlanğıc […]
Atomun Hekayəsi ilə XX Əsrin Elementləri
Atom haqqında bu gün bilinənlər, 1 əsr bundan əvvəlkinə görə qat-qat çoxdur. Bunun bir çox səbəbi var — ən böyük səbəblərdən biri isə atomun bölünə bilmə özəlliyinin olmaması inancı idi. Atom sözü yunan dilindən “atomus” sözündən törəyib və bölünməz mənasına gəlir; tarixi isə E. Ə. 460-cı illərə qədər gedib çıxır. Atom sözü ilk dəfə qədim […]
Növlərin Mənşəyi – Giriş
| Charles Darwin | Qarşındakı yazı müasir biologiyanın təməlində duran Charles Darwinin ölümsüz əsəri, “Növlərin Mənşəyi Üzərinə” adlı kitabının 1859-cu ildə nəşr edilmiş birinci nüsxəsinin tərcüməsinin başlanğıcıdır. İlk öncə onu qeyd etmək lazımdır ki, təkamül biologiyası Darwindən sonra uzun məsafə qət edib: bir çox təxminlərini doğrulub, bəzi açıqlamalarını dəyişdirib və s. Ona görə də, 21-ci […]
Sinir Sisteminin Təkamülü 1: Hərəkət Potensialları
İnsan beyni təbiətdə rastlanan ən mürəkkəb fenomenlərdən biri, bəlkə də birincisidir. Buna görə də, onun öyrənilməsi üçün müxtəlif elm sahələri fərqli metodlardan istifadə edir. Bioloji tədqiqatlar beynin işləyişində rol oynayan oyunçuları və bioloji mexanizmləri, nəzəri tədqiqatlar isə, bu mexanizmləri riyazi formada modelləşdirərək öyrənir. Hər yanaşma “beyin necə işləyir?” sualına özünəməxsus cavab verir və alınan cavablar […]
Cinsiyyət, gender, cinsi oriyentasiya və sinir sistemi
Cinsi fərqlilik və oxşarlıqlar beyində necə əksini tapır? Beyin inkişaf prosesində necə dəyişir? Və bütün bunları öyrənmək niyə maraqlıdır?