Söz verdiyimiz kimi, bu yazıda elmi dərsliklərin tərcümə edilməsinin mümkün yollarını müzakirə edəcəyik. Keçən yazıda oxucularımızdan gələn böyük dəstəklə yaratmış olduğumuz uzun kitab siyahısı tərcümə olunmalı kitabların çoxluğunu göstərməklə yanaşı, bu kitabları tərcümə etmək potensialına sahib insanların varlığına işarə edir. Bir sözlə, məqsədlər, insanlar və kitablar var, amma tərcümə yoxdur, olması üçün nə etməli? İlk […]
Güzgü neyronları
Güzgü neyronlarının kəşfi beyində davranışın əmələ gəlməsi ilə digər fərdlərin davranışının başa düşülməsinin bir-birindən tamamilə ayrı proseslər olmamasına dair nəzəri fikirlərin inkişaf etdirilməsində böyük rol oynamışdır. Buna görə də güzgü neyronları fenomeni neyroelm, koqnitiv elm və fəlsəfənin qovşağında xüsusi yer tutur. İnsanlar və Yer üzündəki bir çox heyvan növü olduqca mürəkkəb sosial quruluşa malikdirlər. Qrup […]
Ekologiya və Biosfer – OpenStax Biologiya
Habitat tərcümə təşəbbüsü elmi dərslikləri Azərbaycan dilinə qazandırmaq üçün 2017-ci ildə başlamış sosial bir təşəbbüsdür. Burada təqdim etdiyimiz yazı Rice Universitetinin təşəbbüsü olan OpenStax layihəsi çərçivəsində yazılmış biologiya dərsliyinin Ekologiya və Biosfer adlı 44-cü fəslinin Azərbaycan dilində tərcüməsidir. OpenStaxın məqsədi hamıya açıq, pulsuz tədris resursları yaratmaqdır. Layihə çərçivəsində ingilis dilində onlarla kitab yazılmış və layihənin […]
Beyin Kompüterdirmi?
Beyinin inanılmaz dərəcədə mürəkkəb kompüter olduğu inancı nəinki kütləvi informasiya vasitələri sayəsində cəmiyyətdə, həmçinin elmi icmada da kifayət qədər qəbul olunmuş fikirdir. Lakin bunun nə dərəcədə düzgün fikir olduğu ilə bağlı ciddi suallar mövcuddur. Beyini kompüter kimi ələ almaq, onu başa düşməyimizə nə dərəcədə kömək edir? Hissiyat, idrak, düşüncə kimi sözlər deyildikdə çoxlarının ağlına beyin, […]
Qərəz və Kontrol Təcrübələr
Ümid edirik ki, artıq birinci yazını oxumuş və ilkin elmi ədəbiyyat araşdırmanızı aparmısınız. Ya da, ən azından, heyvanlar üzərində aparılan araşdırmaların əhəmiyyətini daha dərindən qiymətləndirməyə başlamısınız. Lap əla! Gəlin onda ahəngi pozmayaq və heyvanlar üzərində aparılan araşdırmalar mövzusu ilə davam edərək başladığımız işi tamamlayaq. Qərəz Elə ilk yazıdaca vurğuladığımız kimi, araşdırmaların aparılması zamanı tədqiqatçıları narahat […]
Elmdə Qadınlar: Ayla Kruisla Müsahibə || Women in Science: An Interview with Ayla Kruis
Ayla Kruis Biologiya üzrə Bakalavr dərəcəsini Vrije Universitetindən, İdrak Neyroelmi ixtisası üzrə Master dərəcəsini isə 2013-cü ildə Amsterdam Universitetindən almışdır. Məzun olduqdan sonra iki il Wisconsin-Madison Universitetində yaşlanmanın emosional həyata və beyinə necə təsir etdiyini araşdıran qrupda layihə meneceri kimi işləmişdir. Daha sonra Niderlanda geri dönərək çalışmalarının istiqamətini elmlə cəmiyyət arasındakı əlaqəni öyrənməyə dəyişmişdir. Hal-hazırda […]
Atom Bombasının Hekayəsi
Bu mətn Atomun hekayəsi məqaləsinin davamıdır. Niels Bohr (nils bor) atomun quruluşu haqqında mükəmmələ yaxın modeli qurduqdan sonra, Einstein ilə görüşüb, elmi işlərini ona göstərmək üçün, İngiltərədən gəmi ilə ABŞ-a doğru yola çıxır. Həmçinin, siyasi fikirlərinə görə və əcdadlarının yəhudi olması səbəbiylə, Bohr, doğma ölkəsi olan Danimarkanı, Hitlerin işğalı zamanı tərk etmək məcburiyyətində qalır. İrqçi Nazi rejimindən […]
Sonsuzluq > Sonsuzluq?!
Sonsuzluq dedikdə ağlımıza ilk nə gəlir? Sonsuz həyat, sonsuz kainat, hətta bəzən daha bədii, sonsuz məhəbbət… Bu məqalədə sonsuzluq məsələsinə riyazi tərəfdən baxacağıq. Çünki yuxarıda sadaladığım sonsuzluq nümunələri insan beyninin və istifadə etdiyi simvolik dillərin təbiətlə qarşılıqlı münasibətdə ortaya çıxardığı məhsullardır. Riyaziyyatı da bir növ dil kimi qəbul etmək olar; o dil hansı ki, kainatdakı […]
Növlərin Mənşəyi – Ⅱ Fəsil – Təbiətdə Çeşidlilik
| Charles Darwin | Dəyişkənlik — Fərdi fərqliliklər — Şübhəli növlər — Geniş yayılmış və adi növlər ən çox dəyişənlərdir — Böyük cinsin növləri hər ölkədə kiçik cinsin növlərindən daha çox dəyişir — Böyük cinsin bir çox növü bir-birilə yaxından, lakin qeyri-bərabər şəkildə əlaqəli olduğuna və məhdud yayılma ərazisinə malik olduğuna görə çeşidlərə bənzəyir. Əvvəlki […]
Zəka və Davranışın Genetikası
İnsanlar arasında zəka səviyyəsi bir-birindən fərqlənir və bunun səbəbləri elm aləmində uzun zamandır müzakirə mövzusu olmuşdur. Bəziləri bu fərqliliyin daha çox irsi fərqlilikdən qaynaqlandığını, digərləri isə ətraf mühitin daha mühim rol oynadığını düşünür. Bu yazıda sözügedən mövzu ətrafında indiyədək gedən müzakirələrin kiçik icmalını və son zamanlarda aparılan bir sıra önəmli araşdırmaları diqqətinizə çatdıracağam. 1870-1920 Francis […]