Ümid edirik ki, artıq birinci yazını oxumuş və ilkin elmi ədəbiyyat araşdırmanızı aparmısınız. Ya da, ən azından, heyvanlar üzərində aparılan araşdırmaların əhəmiyyətini daha dərindən qiymətləndirməyə başlamısınız. Lap əla! Gəlin onda ahəngi pozmayaq və heyvanlar üzərində aparılan araşdırmalar mövzusu ilə davam edərək başladığımız işi tamamlayaq. Qərəz Elə ilk yazıdaca vurğuladığımız kimi, araşdırmaların aparılması zamanı tədqiqatçıları narahat […]
Növlərin Mənşəyi – Ⅱ Fəsil – Təbiətdə Çeşidlilik
| Charles Darwin | Dəyişkənlik — Fərdi fərqliliklər — Şübhəli növlər — Geniş yayılmış və adi növlər ən çox dəyişənlərdir — Böyük cinsin növləri hər ölkədə kiçik cinsin növlərindən daha çox dəyişir — Böyük cinsin bir çox növü bir-birilə yaxından, lakin qeyri-bərabər şəkildə əlaqəli olduğuna və məhdud yayılma ərazisinə malik olduğuna görə çeşidlərə bənzəyir. Əvvəlki […]
Zəka və Davranışın Genetikası
İnsanlar arasında zəka səviyyəsi bir-birindən fərqlənir və bunun səbəbləri elm aləmində uzun zamandır müzakirə mövzusu olmuşdur. Bəziləri bu fərqliliyin daha çox irsi fərqlilikdən qaynaqlandığını, digərləri isə ətraf mühitin daha mühim rol oynadığını düşünür. Bu yazıda sözügedən mövzu ətrafında indiyədək gedən müzakirələrin kiçik icmalını və son zamanlarda aparılan bir sıra önəmli araşdırmaları diqqətinizə çatdıracağam. 1870-1920 Francis […]
Yaşlanmanın Genetik Səbəbləri
Müasir dövrdə, elmi tədqiqatın fəal aparıldığı inkişaf etmiş ölkələrin bir çoxunda əhalinin yaşlanması müşahidə olunmaqdadır. Dəyişən demoqrafik quruluş cəmiyyət üçün yeni şərtlər ortaya çıxarır ki, bunlardan biri də əhalinin yaşlı kəsiminin həyat keyfiyyətini yuxarı saxlamaq üçün tələb olunan tibbi xidmətin inkişafıdır. Bu şərtlər altında son illər yaşlanmanın elmi baxımdan araşdırılması genişlənmiş və yaşlanma prosesinin necə […]
Optogenetika
| Rəşad Yusifov | Beynin quruluşunu və işləyişini hüceyrə səviyyəsində öyrənmək olduqca məşəqqətli tapşırıqdır. Neyroelm tədqiq etdiyi sualları cavablandırmaq üçün çox həssas texnologiyalara ehtiyac duyur.
Neyronların “Dili”
Uzaqdan Baxış Gündəlik həyatda tez-tez rast gəldiyimiz şeylər bizim üçün, təbii olaraq, adiləşir. Qəssab ət kəsməyə, həkimlər xəstələrinin ölümünə, sevgililər bir-birilərinin üzlərinə, elm adamları isə mikrometr (10-6 m) miqyasında işləməyə öyrəşir. Lakin, arasıra, bir az uzaqlaşıb etdiyimiz işə kənardan baxmaqda, onun nə mənaya gəldiyini, nə kimi nəticələrə gətirib çıxardığını düşünməkdə fayda var. Günlərin bir günü, […]
İçmişəm Çaxır, Sellər, Sular Axır!
Macduff: İçki hansı üç şeyi təşviq edir? Porter: Bəs necə cənab, əlbəttə ki, qızarmış burun, yuxu və sidik. Şəhvət hissini isə, cənab, o, həm təşviq edir, həm də basqılayır: yəni, istəyini təşviq edir, amma, icrasını basqılayır. “Macbeth”, William Shakespeare Yəqin heç bir kəs şübhə etməz ki, alkoqolun kəşfindən ta günümüzə qədər bir çox bəni-adəm içib-içib, […]
Bizi birləşdirən, eyni zamanda, fərqləndirən dəyər: DNT İkili Sarmalı (2-ci Hissə)
| Sadiq Niftullayev | İkinci hissəni nə estetik gözəllik, nə də ağıl-kamal cəhəttən kasadlıq yaşamayan bir xanımın bu valeh edici şəkli ilə başlayırıq. Ümidvarıq ki, ötən saydan bu saya Chase’in acı taleyindən tutmuş, DNT-nin fosforla aşıb daşan tərkibinə, habelə, evində oturduğu yerdə “başına bomba düşmüş” Frederick’dən ta Hershey-Chase təcrübəsindəki mətbəx blenderinədək bir çox detal barədə düşünmək imkanınız olub.
Bizi birləşdirən, eyni zamanda, fərqləndirən dəyər: DNT İkili Sarmalı (1-ci Hissə)
| Sadiq Niftullayev | DNT molekulu müasir biologiya elminin, xüsusən də, genetika və molekulyar biologiyanın onurğa sütununu təşkil edir. Necə deyərlər, əgər biologiya elmini qədim dünya tarixi hesab etsək, onda heç şübhəsiz ki, DNT molekulu o dövrün Roması olardı. Niyə? Çünki, qədim dünyada bütün yolların Romaya apardığı kimi, müasir biologiyada da bütün yollar DNT’yə aparır.
Yeni Dərmanların Kəşfi
Aşağıdakı dialoq məni uzun illər boyu təqib edib. Dialoqun tərkibi zaman ötdükcə müəyyən qədər dəyişsə də, strukturu və mahiyyəti eyni olaraq qalır. O: İndi sən farmakologiya oxuyub nə olacaqsan? “aptekçi”? Mən: (farmakologiya haqda bacardığım qədər ətraflı məlumat vermək səyi nəticəsində əmələ gəlmiş bir neçə budağı olan, pis quraşdırılmış cümlə) O: Əşi, bir dənə aptek açarsan […]