Aşağıdakı şəkillər Sumqayıt şəhərinin 5-ci mikrorayonunda çəkilmişdir. Şəkillərdən görünən həddən artıq aşınmış və möhkəmləşmiş torpaqlar və bunun əsas səbəblərindən biri olan yanlış parklanmadır (qırmızı haşiyələr). Oxşar mənzərələr bu tipli mikrorayonlarda yaşayan insanlar üçün qeyri-adi bir görüntü deyil. Mikrorayon ərazilərində vahid idarəetmə və servis sisteminin olmaması bu ərazilərdə torpaqların qanunsuz, kortəbii istifadəsinə yol açır. Mövcud mənzil […]
Campbell Biologiya kitabının hüceyrə bölümü
İlk, borunun içində linzalardan ibarət mikroskop 1590-cı ildə Hans və Zacharias Janssen tərəfindən icad olunmuşdur. Giovanni Faber “mikroskop” terminini ilk dəfə 1609-cu ildə Galileo-nun icad etdiyi aləti təsvir etmək üçün istifadə etmişdir. Yəni çoxumuzun düşündüyü kimi mikroskopiya Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723) və Robert Hook-la (1635-1703) başlamamışdır1. Van Leeuwenhoek və Robert Hooke-u bu gün hüceyrə biologiyası […]
Azərbaycan dilində hərflərin nisbi işlənmə tezliyi necədir? Bəs şəkilçilərin? (cavab)
Həftənin sualı rubrikası çərçivəsində verdiyimiz 6-cı sual Azərbaycan dilində hərflərin işlənmə tezliyi ilə bağlı idi. Oxucularımızdan sualımıza cavab almadığımıza görə, öz cavabımızı sizə təqdim edirik. Qrafikdə göstərilən faizlər SketchEngine-dən əldə etdiyimiz 94 milyon sözlük Azərbaycan dili korpusundan əldə edilmişdir.1 Korpusda Azərbaycan dilində dərc olunan xəbər saytlarından alınmış mətnlər yer alır. Qeyd etmək lazımdır ki, hərf […]
Şəbəkə korporasiyalarından rəqəmsal bağçalara
Elmi Spektr (ES) yarandığı dövrdən bu yana sosial şəbəkələri (əslində “şəbəkə korporasiyaları” adlandırmalı olduğumuz şeyləri) ikincili vasitə olaraq görmüş, əsas işi olaraq öz internet məkanını, rəqəmsal bağçasını yaratmağa çalışmışdır. Saytımız bizə şəbəkə korporasiyalarının vermədiyi məzmun imkanlarını və azadlıqlarını verir. Saytımızı ziyarət edən oxucularımız isə Silikon Vadisində hansısa nəhəng korporasiyaların pul qazanmaq üçün dizayn etdiyi filtrlərindən […]
Hava keyfiyyətinə ictimai nəzarət
Hava keyfiyyətinin izlənməsi üçün Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərində yerləşdirməyi planlaşdırdığımız sensorlardan birincisini artıq əldə edib sınaqdan keçirdik. Almaniyanın Open Knowledge Foundation adlı təşkilatının Code for Germany adlı layihəsi çərçivəsində inkişaf etdirilmiş bu sensorlar havanın temperaturu, təzyiqi və rütubəti ilə bərabər, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən 1-ci dərəcəli karsinogen (xərçəng əmələgətirən) hesab olunan hava hissəciklərinin (PM2.5 və PM10) […]
Campbell Biologiyanın yeni bölümü
Campbell Biologiya kitabının yeni bölümü hazırdır! Bitki struktur və funksiyasını əhatə edən 5 fəsildən (35-39-cu fəsillər) ibarət 130 səhifəlik bu bölümü saytımızdan yükləyib oxuya və tanışlarınızla paylaşa bilərsiniz:https://elmi-spektr.com/habitat/campbell-biologiya/Kitabın üz qapağındakı yarpaqlar Azərbaycanın cənubuna və İranın şimalına endemik olan və nəsli tükənmək təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya olan (və Azərbaycanın Qırmızı Kitabında olan) Parrotia persica (dəmirağac) bitkisinə aiddir. […]
Elmi Spektr 5 yaşında: gələcəyə baxış
Elmi-kütləvi jurnaldan açıq elmi platformaya keçid və gələcək planlar.
Azərbaycan dilində hərflərin nisbi işlənmə tezliyi necədir? Bəs şəkilçilərin?
Azərbaycan dilində hansı hərflər nə qədər işlənir? Bəs şəkilçilərdən hansıları daha çox işlənir?
Kürdə su səviyyəsi niyə aşağı düşüb?
Kür çayında suyun səviyyəsinin aşağı düşməsi nə ilə əlaqəlidir? Bu azalma normalar çərçivəsindədirmi, yoxsa həyəcan təbili çalmağın vaxtıdır?
Canlı sistemlərə uzun vadədə stabilliklərini qorumağa imkan verən xassələri hansılardır? (cavab)
Təkamül ilə yeni canlılar əmələ gəlsə də, bu daha əvvəllər yaranmış canlılarıın birmənalı şəkildə tələf olacağı mənasına gəlmir; bəzi canlı formaları milyonlarla il fundamental olaraq dəyişmədən həyatda qala bilir. Bu uğur üçün vacib olan (ən azından bizim tapdığımız) iki xassə: canlıların bir-birilə əməkdaşlığı və quruluş baxımından sadəliyidir.